1933
* A.N. Kolmogorov, olasılıklar hesabının
aksiyomatik kuramının temellerini attı. Bu,
günümüzde de kullanılan olasılık kuramının
başlangıcıdır.
1932
* James Chadwick atomun içinde elektrik
yükü olmayan bir parçacık olduğunu keşfetti. Bu
parçacığa nötron adını verdi.
* ABD'li bir fizikçi olan Edwin Herbert Land, fotoğafların banyo ve baskı işlerinin tek aşamada yapılmasını sağlayan bir yöntem geliştirdi. Işığın kutuplanmasıyla ilgilenen Land, mikroskopaltı boyutlardaki iyodokinin sülfat kristallerini belirli bir doğrultuda yönelmiş halde dizmeyi ve bu dizileri ince plastik bir katman üzerine aktarmayı başardı. Bu çalışmaları sonucunda geliştirdiği ve Polaroid 3 kâğıdı olarak adlandırdığı kutuplayıcı kısa sürede yaygın kullanım alanı buldu.
* ABD'li bir fizikçi olan Edwin Herbert Land, fotoğafların banyo ve baskı işlerinin tek aşamada yapılmasını sağlayan bir yöntem geliştirdi. Işığın kutuplanmasıyla ilgilenen Land, mikroskopaltı boyutlardaki iyodokinin sülfat kristallerini belirli bir doğrultuda yönelmiş halde dizmeyi ve bu dizileri ince plastik bir katman üzerine aktarmayı başardı. Bu çalışmaları sonucunda geliştirdiği ve Polaroid 3 kâğıdı olarak adlandırdığı kutuplayıcı kısa sürede yaygın kullanım alanı buldu.
1931
* AvusturyalI
fizikçi Wolfgang
Pauli, nötrinoların
varlığı tezini ileri
sürdü. Pauli,
nötrinonun
varlığını,
radyoaktif beta
bozunumuna
ilişkin varsayımla
enerjinin ve
momentumun
korunumu yasalarının uyum
içinde olmasını sağlamak amacıyla öngörmüştü.
Nötrino adı bu parçacığa ünlü İtalyan fizikçi
Enrico Fermi tarafından verildi.
* Alman bilim adamı Ernst Ruska ilk elektronik merceği geliştirdi. Bu mercek elektronları ışık gibi odaklayan bir elektromıknatıstan oluşuyordu. Ruska, seri halde birkaç elektron merceği kullanarak ilk elektron mikroskopunu 1933 yılında yaptı.
* Karl Jansky, Güneş Sistemi'nin dışından gelen radyo dalgaları keşfetti. 1928 yılında New Jersey'de bulunan Bell Laboratuvarlarında çalışmaya başlayan Jansky , burada telefon haberleşmesini etkileyen çeşitli parazitlerin kaynağını araştırmakla görevlendirildi. Yönlendirilebilir doğrusal bir anten kurarak biri dışındaki tüm girişim kaynaklarını belirledi. Aylar süren çalışmalardan sonra 1931'de , bir türlü saptanamayan bu girişim kaynağının yıldızlar olduğunu buldu. Birkaç ay sonra da bu kaynağın Yay takım yıldızı doğrultusunda olduğunu keşfetti.
* Alman bilim adamı Ernst Ruska ilk elektronik merceği geliştirdi. Bu mercek elektronları ışık gibi odaklayan bir elektromıknatıstan oluşuyordu. Ruska, seri halde birkaç elektron merceği kullanarak ilk elektron mikroskopunu 1933 yılında yaptı.
* Karl Jansky, Güneş Sistemi'nin dışından gelen radyo dalgaları keşfetti. 1928 yılında New Jersey'de bulunan Bell Laboratuvarlarında çalışmaya başlayan Jansky , burada telefon haberleşmesini etkileyen çeşitli parazitlerin kaynağını araştırmakla görevlendirildi. Yönlendirilebilir doğrusal bir anten kurarak biri dışındaki tüm girişim kaynaklarını belirledi. Aylar süren çalışmalardan sonra 1931'de , bir türlü saptanamayan bu girişim kaynağının yıldızlar olduğunu buldu. Birkaç ay sonra da bu kaynağın Yay takım yıldızı doğrultusunda olduğunu keşfetti.
1930
*
İngiliz fizikçi Paul
Dirac, antimadde kavramını
ortaya attı. Dirac, elektronların
enerji düzeyleri konusundaki
çalışmaları sırasında
elektronun karşıt parçacığının
varlığını ileri sürdü. Bu
çalışma, elektrik yükü dışında
her yönüyle elektronun özdeşi
olan bir parçacığın
laboratuvarda üretilmesiyle
sonuçlandı. Bu maddeye
pozitron adı verildi.
* Plüton gezegeni keşfedildi. Astronom Clyde Tombaugh, Lowell gözlemevinde çalıştığı sıralarda çektiği bir dizi fotoğrafta küçük gezegenlerden daha yavaş hareket eden bir gökcismi saptadı. Bu gök cismi uzun süredir orada olduğundan kuşku duyulan Plüton gezegeniydi..
* Plüton gezegeni keşfedildi. Astronom Clyde Tombaugh, Lowell gözlemevinde çalıştığı sıralarda çektiği bir dizi fotoğrafta küçük gezegenlerden daha yavaş hareket eden bir gökcismi saptadı. Bu gök cismi uzun süredir orada olduğundan kuşku duyulan Plüton gezegeniydi..
1929
1928
1927
* Büyük patlama
kuramı ortaya atıldı.
Belçikalı gökbilimci
Georges Lemaître'in
ortaya attığı kurama
göre evren
başlangıçtaki bir
"süperatomun"
genleşmesi sonucu
oluşmuştur. Bu kuram
sonradan George Gamov
tarafından geliştirildi.
* George Paget Thomson, bir elektron demetinin kristal yapılı bir maddeden geçerken kırınıma uğradığını belirledi. Böylece Louis de Broglie'nin, bir parçacığın, Planck sabitinin parçacık momentumuna bölünmesiyle elde edilen dalgaboyunda bir dalga davranışı göstereceği yolundaki öngörüsünü doğruladı.
* Sesli sinema filmi yapıldı. 1895 yılında Lumiere kardeşlerin ilk filmi göstermelerinden beri sessiz sinema gündemdeydi. 1927'den sonraysa sessiz filmler yerlerini yavaş yavaş sesli filmlere bıraktılar.
* George Paget Thomson, bir elektron demetinin kristal yapılı bir maddeden geçerken kırınıma uğradığını belirledi. Böylece Louis de Broglie'nin, bir parçacığın, Planck sabitinin parçacık momentumuna bölünmesiyle elde edilen dalgaboyunda bir dalga davranışı göstereceği yolundaki öngörüsünü doğruladı.
* Sesli sinema filmi yapıldı. 1895 yılında Lumiere kardeşlerin ilk filmi göstermelerinden beri sessiz sinema gündemdeydi. 1927'den sonraysa sessiz filmler yerlerini yavaş yavaş sesli filmlere bıraktılar.
1926
* Rus bilim
adamı Vlademir
Vernadski, canlı
süreçlerin atmosfere
katkılarını inceledi ve
atmosferdeki azot,
oksijen ve karbondioksiksitin canlılarca
üretildiğini belirledi.
Biyosfer kavramını
ortaya atan da
Vernadski'dir.
*
ABD'li bilim adamı Robert Goddard ilk başarılı roket deneyini gerçekleştirdi. Massachussets'e bağlı Auburn kenti yakınlarında bir çiftlikte gerçekleştirdiği deneyde, Goddard'ın bir rampadan ateşlediği sıvı yakıtlı roket 30 m yükseldi ve 2,5 saniye havada kalarak 60 metre yol aldı.
*
ABD'li bilim adamı Robert Goddard ilk başarılı roket deneyini gerçekleştirdi. Massachussets'e bağlı Auburn kenti yakınlarında bir çiftlikte gerçekleştirdiği deneyde, Goddard'ın bir rampadan ateşlediği sıvı yakıtlı roket 30 m yükseldi ve 2,5 saniye havada kalarak 60 metre yol aldı.
1925
*
Alman fizikçi Werner
Heisenberg,
kuantum
mekaniğinin
matris biç im in i
geliştirdi.
Heisenberg
tutulduğu
saman nezlesi
nedeniyle
dinlemeye
çekildiği
Helgoland adasında, harmonik
olmayan salınıcıda kesikli enerji
durumlarının açıklanmasıyla ilgili bir
problemi çözerek atomun kuantum
mekaniğinin geliştirilmesine yönelik
programlı araştırmaların
başlangıcını oluşturdu.
1924
1923
* İsviçreli psikolog Jean
Piaget, çocukların derslerde yaptığı
yanlışların gelişigüzel olmadığını,
belli yaş gruplarında özgün
yanlışların yapıldığını ortaya koydu.
Böylece çocuğun yetişkinliğine
değin bir dizi zihinsel gelişim
evresinden geçtiği sonucuna ulaştı.
* Arthur Compton, X ışınlarının elektronlarla çarpışması durumunda dalgaboylarının değiştiğini belirleyerek bunun nedenini açıkladı. Bu buluş, elektromanyetik dalgaların hem dalga hem de parçacık niteliği taşıyan ikili yapısına ilişkin görüşü doğrulamıştır.
* Arthur Compton, X ışınlarının elektronlarla çarpışması durumunda dalgaboylarının değiştiğini belirleyerek bunun nedenini açıkladı. Bu buluş, elektromanyetik dalgaların hem dalga hem de parçacık niteliği taşıyan ikili yapısına ilişkin görüşü doğrulamıştır.
1922
* Tutankamon'un mezarı
bulundu. Mumyanın bulunduğu odaya
ilk kez İngiliz kazıbilimci (arkeolog)
Howard Carter girdi. Mısır'da 19.
sülale döneminde "Amarna kralları"
olarak bilinen Ahenaton, Smenhkare,
Tutankamon ve A y 'ın adları firavunlar
listesinden silindiği için mezarın yeri
unutulmuştu. Bu sayede özgün haliyle,
bozulmadan bulunan mezar, birçok
arkeolojik bulgu sağladı.
1921
* Kanadalı bilim adamları
Frederick G . Banting ve Charles H.
Best, pankreas özütünden insülin elde
ettiler. Bu buluş, şeker hastalığı
tedavisinde çığır açtı.
* Hermann Rorschach, kendi adıyla anılan ve yansıtma tekniğine dayanan psikolojik testler uygulamaya başladı.
* Robot sözcüğü ilk kez kullanıldı. Çek oyun yazarı Karel Capek, Rossum's Universal Robots (Rossum'un Evrensel Robotları) adını verdiği oyununda verilen emirleri düşünmeden yerine getiren makineleşmiş insanlardan söz ediyordu. Robot sözcüğü Çek dilinde angarya iş anlamına geliyordu.
* Hermann Rorschach, kendi adıyla anılan ve yansıtma tekniğine dayanan psikolojik testler uygulamaya başladı.
* Robot sözcüğü ilk kez kullanıldı. Çek oyun yazarı Karel Capek, Rossum's Universal Robots (Rossum'un Evrensel Robotları) adını verdiği oyununda verilen emirleri düşünmeden yerine getiren makineleşmiş insanlardan söz ediyordu. Robot sözcüğü Çek dilinde angarya iş anlamına geliyordu.
1920
* Soğutucular gündelik
yaşamda. Üretilmeye başlayan
elektrikli buzdolapları yiyeceklerin
saklanmasında yeni bir çığır açtı.
* ABD 'de düzenli radyo yayınları başladı. Aynı yıl İngiltere'de de radyo yayınları başlamıştı.
* ABD 'de düzenli radyo yayınları başladı. Aynı yıl İngiltere'de de radyo yayınları başlamıştı.
1918
* Tarımda benzin motorlu
traktörler kullanılmaya başladı. Üretimin
artmasıyla birlikte çiftçiler yalnız kendi
gereksinimlerini karşılamak için değil,
piyasaya mal satmak için de çalışmaya
başladılar.
1917
* Sonar kullanılmaya başladı.
Ses dalgaları yoluyla cisimlerin yerini
saptayan bu aracın temel ilkeleri
Fransız fizikçi Paul Langevin tarafından
ortaya atılmıştı. Gemilerde ve
denizaltılarda genel kullanım alanı
bulan sonar, deniz yolculuklarını daha
güvenli kıldı.
1916
*
Einstein "Genel
Görelilik
Kuramı" olarak
bilinen
çalışmasını
yayımladı. Bu
çalışma bilim
dünyasını sarsan
görüşler
içeriyordu.
Kuramın
öngörülerinin
deneysel kanıtlarıysa ancak Birinci Dünya
Savaşı'ndan sonra, Mayıs 1919'da Gine
Körfezi'ndeki Principe adasında ve Brezilya
Sobral'de gerçekleştirilen Güneş tutulması
gözlemleri sonucu elde edildi.
* Karadeliklerin varlığına dair ilk varsayım ortaya atıldı. Alman gökbilimci Karl Schwarzschield , yeterli kütleye sahip cisimlerden kaçış hızının ışık hızına yaklaşabileceğini, bu nedenle doğrudan gözlemlenemeyeceklerini kanıtlamak amacıyla , genel denklemlerden yararlanarak karadelik kuramının temellerini attı. Çekimlerinden ışık dahil hiçbir şeyin kaçamayacağı bu cisimlere karadelik adının verilmesi yaklaşık 50 yıl sonra olacaktı.
* Karadeliklerin varlığına dair ilk varsayım ortaya atıldı. Alman gökbilimci Karl Schwarzschield , yeterli kütleye sahip cisimlerden kaçış hızının ışık hızına yaklaşabileceğini, bu nedenle doğrudan gözlemlenemeyeceklerini kanıtlamak amacıyla , genel denklemlerden yararlanarak karadelik kuramının temellerini attı. Çekimlerinden ışık dahil hiçbir şeyin kaçamayacağı bu cisimlere karadelik adının verilmesi yaklaşık 50 yıl sonra olacaktı.
1913
* Niels Bohr atomun yapısını
açıklığa kavuşturdu ve bunu anlattığı
ünlü makalesini yayımladı. Bohr'un
atom modeli, özellikle hidrojen
atomunun yapısını belirleyen
modeli, önceki klasik modellerden
köklü biçimde farklıydı. Bu model,
kuantum modelini hesaba
katan ilk modeldi ve
tümüyle kuantum
mekaniğine
dayanan
modellerin
öncüsüydü.
1912
1911
* Norveç'li kâşif
Roald
Amundsen, 14
Aralık 1911
günü kendisine eşlik eden 4 kişi ve
54 köpekle güney kutbuna ulaştı.
* Süperiletkenler keşfedildi. Hollandalı fizikçi Heike Kamerlingh Onnes, belirli şartlarda cıvanın süperiletken olduğunu buldu. Sonradan iki düzineden fazla elementin ve binlerce metal alaşımının da süperiletken olabileceği bulundu.
* Ernest Rutherford, atom modelini geliştirdi. Alfa parçacıklarının ince metal levhalardan geçişini inceleyen Rutherfort, alfa parçacığı artı yüklü olduğundan levhadan geçişi sırasında metal atomlarındaki artı yüklerin itici etkisiyle sapmaya uğrayacağını ama parçacığın kütlesi çok büyük olduğu için sapmanın küçük olacağını düşünüyordu. Yapılan deneylerde alfa parçacıklarının gerçekten de genel olarak küçük sapmalar gösterdiği fakat büyük açılarda sapan parçaların da bulunduğu, hatta bazen bir parçacığın yönünü değiştirip geri döndüğü gözlendi. Bu durum o günlerde geçerli olan atom modeline uymuyordu. Böylesine büyük kütleli alfa parçacığını bu denli saptırabilmesi için atomdaki bütün artı yüklerin ve kütlenin çok küçük bir hacimde yoğunlaşmış olması gerekiyordu.. Rutherford, bu fikirden yola çıkarak geliştirdiği atom modelinde atomun, çok küçük hacimli, yoğun ve artı yüklü bir çekirdek ile bunun çevresinde dönen küçük kütleli ve eksi yüklerden oluştuğunu ortaya koydu.
* Polonyalı kimyager Casimir Funk, parlatılmamış pirinçte bulunan ve beriberiyi önleyen maddenin bir tür amin olduğunu belirleyerek buna vitamin adının verilmesini önerdi. Bütün vitaminlerin yapısının birbirine benzediği düşünüldüğünden bu terim kısaca bütün yardımcı maddeler için kullanıldı.
* Süperiletkenler keşfedildi. Hollandalı fizikçi Heike Kamerlingh Onnes, belirli şartlarda cıvanın süperiletken olduğunu buldu. Sonradan iki düzineden fazla elementin ve binlerce metal alaşımının da süperiletken olabileceği bulundu.
* Ernest Rutherford, atom modelini geliştirdi. Alfa parçacıklarının ince metal levhalardan geçişini inceleyen Rutherfort, alfa parçacığı artı yüklü olduğundan levhadan geçişi sırasında metal atomlarındaki artı yüklerin itici etkisiyle sapmaya uğrayacağını ama parçacığın kütlesi çok büyük olduğu için sapmanın küçük olacağını düşünüyordu. Yapılan deneylerde alfa parçacıklarının gerçekten de genel olarak küçük sapmalar gösterdiği fakat büyük açılarda sapan parçaların da bulunduğu, hatta bazen bir parçacığın yönünü değiştirip geri döndüğü gözlendi. Bu durum o günlerde geçerli olan atom modeline uymuyordu. Böylesine büyük kütleli alfa parçacığını bu denli saptırabilmesi için atomdaki bütün artı yüklerin ve kütlenin çok küçük bir hacimde yoğunlaşmış olması gerekiyordu.. Rutherford, bu fikirden yola çıkarak geliştirdiği atom modelinde atomun, çok küçük hacimli, yoğun ve artı yüklü bir çekirdek ile bunun çevresinde dönen küçük kütleli ve eksi yüklerden oluştuğunu ortaya koydu.
* Polonyalı kimyager Casimir Funk, parlatılmamış pirinçte bulunan ve beriberiyi önleyen maddenin bir tür amin olduğunu belirleyerek buna vitamin adının verilmesini önerdi. Bütün vitaminlerin yapısının birbirine benzediği düşünüldüğünden bu terim kısaca bütün yardımcı maddeler için kullanıldı.
1909
* Leo Hendrik Baekeland
bakaliti buldu. Baekeland
1905'te doğal bir reçine olan
gomalakın yerini tutabilecek bir
maddeyi sentez yoluyla
üretebilmek için araştırmalara
başladı. Araştırmaları formaldehit
ile fenolün yüksek sıcaklık ve
basınç altında yoğunlaşma ürünü
olan ve ısıtıldığında
yumuşamayan plastik
maddelerin ilk
örneği olarak çığır
açan bakaliti
bulmasıyla
sonuçlandı.
1908
* Jean Perrin sıvı içinde
asılı halde bulunan çok küçük
parçacıkların Brown
hareketlerini inceleyerek
maddenin atomlardan
oluştuğunu kanıtladı.
* Hans Geiger ilk radyasyon dedektörünü, bugün kullandığımız adıyla Geiger sayacını, yaptı. Manchester Üniversitesi'nde Ernest Rutherford'un yardımcılığını yapan Geiger, yaptığı deneylerle Rutherford'un çekirdeğin atomun merkezinde çok küçük bir yer kapladığını anlamasına yardımcı olmuştu.
* Ford firması "T" modeli denen otomobili piyasaya sürdü. Bu model, bir at almaya parası yeten herkesin alabileceği ucuzluktaydı. Böylece otomobiller yalnızca zenginlerin oyuncağı olmaktan çıkıp günlük yaşamda kullanılmaya başladılar. Kısa bir süre sonra ilk üretim bandını da devreye sokarak seri üretime geçen ilk firma yine Ford olacaktı.
* Hans Geiger ilk radyasyon dedektörünü, bugün kullandığımız adıyla Geiger sayacını, yaptı. Manchester Üniversitesi'nde Ernest Rutherford'un yardımcılığını yapan Geiger, yaptığı deneylerle Rutherford'un çekirdeğin atomun merkezinde çok küçük bir yer kapladığını anlamasına yardımcı olmuştu.
* Ford firması "T" modeli denen otomobili piyasaya sürdü. Bu model, bir at almaya parası yeten herkesin alabileceği ucuzluktaydı. Böylece otomobiller yalnızca zenginlerin oyuncağı olmaktan çıkıp günlük yaşamda kullanılmaya başladılar. Kısa bir süre sonra ilk üretim bandını da devreye sokarak seri üretime geçen ilk firma yine Ford olacaktı.
1907
* Bertrand Boltwood
radyometrik tarihleme
yöntemini buldu. 1905 yılında
uranyumla başlayan radyoaktif
bozunumların son ürününün
kurşun olduğunu gösteren
bilim adamı, 1907'de
içlerindeki kurşun-uranyum
oranına bakarak bazı kayaçların
yaşını ölçme yöntemini
geliştirdi. Bu yöntem sayesinde
Dünya'nın yaşının tahmin
edilmesinde önemli adımlar
atıldı. Bu yöntem ayrıca
arkeolojide de kullanıldı.
1906
* Lee de Forest,
elektronları salan elektrot (katot)
ile toplayan elektrot (anot)
arasına ızgara adı verilen kafes
biçimli bir üçüncü elektrot
yerleştirerek üç elektrotlu ilk
elektronik lambayı (triyot)
gerçekleştirdi. Izgaraya
uygulanan gerilimin
değiştirilmesiyle katot ile anot
arasındaki elektron akımının
azalıp çoğalması sağlanıyordu.
Böylece de triyot lamba
yükselteç olarak
kullanılabiliyordu. Telsiz
iletişimi ve radyonun
gelişmesinde triyot lambanın
büyük katkısı olmuştur.
1905
* IQ testi ilk kez
uygulandı. Alman psikolog
Wilhelm Stern'in ortaya
kokoyduğu IQ (Intelligence
Quotient) kavramı Lewis
Terman tarafından Stanfort-Biret
testinde kullanılmak üzere
uyarlandı. Zekâ yaşının
kronolojik yaşa bölümünün
100 'le çarpılmasıyla sonuç eldeedilir . Ortalama IQ sayısı 100
olarak kabul edilmiştir. 130'un
üzerindeki değerler üstün
zekâlı, 70'in altındakilerse geri
zekâlı olarak nitelendirilir.
* Albert
Einstein, özel görelilik
kuramına ilişkin
"Hareketli
Cisimlerin
Elektrodinamiği"
adlı makaleyi
yayımladı. Bu
makale fizikte
devrim niteliği
taşır.
1904
* Ivan
Petroviç
Pavlov, Nobel
Fizyoloji ve
Tıp Ödülü'nü
kazandı.
Hayvanlar üzerinde yaptığı deneylerle şartlı
refleks kavramın geliştiren Pavlov, bu ödülü,
sindirim salgıları üzerindeki araştırmaları
nedeniyle kazanmıştı.
* Ernest Rutherford, Radyoaktiflik adını verdiği kitabını yayımladı. İngiliz fizikçi kitabında, bu konudaki çalışmalarının sonuçlarını anlatıyor ve radyoaktif etkinliğin dış koşullardan etkilenmediğini, radyoaktif süreçlerde kimyasal tepkimelere oranla daha fazla miktarda ısı açığa çıktığını ortaya koyuyordu. Ayrıca bu yapıtında radyoaktif dönüşüm sonucunda kimyasal nitelikleri farklı yeni ürünlerin ortaya çıktığını ileri sürüyordu.
* Ernest Rutherford, Radyoaktiflik adını verdiği kitabını yayımladı. İngiliz fizikçi kitabında, bu konudaki çalışmalarının sonuçlarını anlatıyor ve radyoaktif etkinliğin dış koşullardan etkilenmediğini, radyoaktif süreçlerde kimyasal tepkimelere oranla daha fazla miktarda ısı açığa çıktığını ortaya koyuyordu. Ayrıca bu yapıtında radyoaktif dönüşüm sonucunda kimyasal nitelikleri farklı yeni ürünlerin ortaya çıktığını ileri sürüyordu.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)