20.yy da Bilim ve Teknoloji etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
20.yy da Bilim ve Teknoloji etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

1916

* Einstein "Genel Görelilik Kuramı" olarak bilinen çalışmasını yayımladı. Bu çalışma bilim dünyasını sarsan görüşler içeriyordu. Kuramın öngörülerinin deneysel kanıtlarıysa ancak Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra, Mayıs 1919'da Gine Körfezi'ndeki Principe adasında ve Brezilya Sobral'de gerçekleştirilen Güneş tutulması gözlemleri sonucu elde edildi.


* Karadeliklerin varlığına dair ilk varsayım ortaya atıldı. Alman gökbilimci Karl Schwarzschield , yeterli kütleye sahip cisimlerden kaçış hızının ışık hızına yaklaşabileceğini, bu nedenle doğrudan gözlemlenemeyeceklerini kanıtlamak amacıyla , genel denklemlerden yararlanarak karadelik kuramının temellerini attı. Çekimlerinden ışık dahil hiçbir şeyin kaçamayacağı bu cisimlere karadelik adının verilmesi yaklaşık 50 yıl sonra olacaktı.

1913

* Niels Bohr atomun yapısını açıklığa kavuşturdu ve bunu anlattığı ünlü makalesini yayımladı. Bohr'un atom modeli, özellikle hidrojen atomunun yapısını belirleyen modeli, önceki klasik modellerden köklü biçimde farklıydı. Bu model, kuantum modelini hesaba katan ilk modeldi ve tümüyle kuantum mekaniğine dayanan modellerin öncüsüydü.

1912

* Kıtaların kayması kuram ortaya atıldı. Aslında bir meteorolog olan Alman bilim adamı Alfred W egener, başlangıçta tüm kıtaların Pangea adında tek bir kıta olduğu, sonradan parçalanıp dağılarak zamanla günümüzdeki yerlerine ulaştığı görüşüne dayanan kıtaların kayması kuramını ortaya attı.

1911

* Norveç'li kâşif Roald Amundsen, 14 Aralık 1911 günü kendisine eşlik eden 4 kişi ve 54 köpekle güney kutbuna ulaştı.

* Süperiletkenler keşfedildi. Hollandalı fizikçi Heike Kamerlingh Onnes, belirli şartlarda cıvanın süperiletken olduğunu buldu. Sonradan iki düzineden fazla elementin ve binlerce metal alaşımının da süperiletken olabileceği bulundu.

* Ernest Rutherford, atom modelini geliştirdi. Alfa parçacıklarının ince metal levhalardan geçişini inceleyen Rutherfort, alfa parçacığı artı yüklü olduğundan levhadan geçişi sırasında metal atomlarındaki artı yüklerin itici etkisiyle sapmaya uğrayacağını ama parçacığın kütlesi çok büyük olduğu için sapmanın küçük olacağını düşünüyordu. Yapılan deneylerde alfa parçacıklarının gerçekten de genel olarak küçük sapmalar gösterdiği fakat büyük açılarda sapan parçaların da bulunduğu, hatta bazen bir parçacığın yönünü değiştirip geri döndüğü gözlendi. Bu durum o günlerde geçerli olan atom modeline uymuyordu. Böylesine büyük kütleli alfa parçacığını bu denli saptırabilmesi için atomdaki bütün artı yüklerin ve kütlenin çok küçük bir hacimde yoğunlaşmış olması gerekiyordu.. Rutherford, bu fikirden yola çıkarak geliştirdiği atom modelinde atomun, çok küçük hacimli, yoğun ve artı yüklü bir çekirdek ile bunun çevresinde dönen küçük kütleli ve eksi yüklerden oluştuğunu ortaya koydu.

* Polonyalı kimyager Casimir Funk, parlatılmamış pirinçte bulunan ve beriberiyi önleyen maddenin bir tür amin olduğunu belirleyerek buna vitamin adının verilmesini önerdi. Bütün vitaminlerin yapısının birbirine benzediği düşünüldüğünden bu terim kısaca bütün yardımcı maddeler için kullanıldı.

1909

* Leo Hendrik Baekeland bakaliti buldu. Baekeland 1905'te doğal bir reçine olan gomalakın yerini tutabilecek bir maddeyi sentez yoluyla üretebilmek için araştırmalara başladı. Araştırmaları formaldehit ile fenolün yüksek sıcaklık ve basınç altında yoğunlaşma ürünü olan ve ısıtıldığında yumuşamayan plastik maddelerin ilk örneği olarak çığır açan bakaliti bulmasıyla sonuçlandı.

1908

* Jean Perrin sıvı içinde asılı halde bulunan çok küçük parçacıkların Brown hareketlerini inceleyerek maddenin atomlardan oluştuğunu kanıtladı.

* Hans Geiger ilk radyasyon dedektörünü, bugün kullandığımız adıyla Geiger sayacını, yaptı. Manchester Üniversitesi'nde Ernest Rutherford'un yardımcılığını yapan Geiger, yaptığı deneylerle Rutherford'un çekirdeğin atomun merkezinde çok küçük bir yer kapladığını anlamasına yardımcı olmuştu.

* Ford firması "T" modeli denen otomobili piyasaya sürdü. Bu model, bir at almaya parası yeten herkesin alabileceği ucuzluktaydı. Böylece otomobiller yalnızca zenginlerin oyuncağı olmaktan çıkıp günlük yaşamda kullanılmaya başladılar. Kısa bir süre sonra ilk üretim bandını da devreye sokarak seri üretime geçen ilk firma yine Ford olacaktı.

1907

* Bertrand Boltwood radyometrik tarihleme yöntemini buldu. 1905 yılında uranyumla başlayan radyoaktif bozunumların son ürününün kurşun olduğunu gösteren bilim adamı, 1907'de içlerindeki kurşun-uranyum oranına bakarak bazı kayaçların yaşını ölçme yöntemini geliştirdi. Bu yöntem sayesinde Dünya'nın yaşının tahmin edilmesinde önemli adımlar atıldı. Bu yöntem ayrıca arkeolojide de kullanıldı.

1906

* Lee de Forest, elektronları salan elektrot (katot) ile toplayan elektrot (anot) arasına ızgara adı verilen kafes biçimli bir üçüncü elektrot yerleştirerek üç elektrotlu ilk elektronik lambayı (triyot) gerçekleştirdi. Izgaraya uygulanan gerilimin değiştirilmesiyle katot ile anot arasındaki elektron akımının azalıp çoğalması sağlanıyordu. Böylece de triyot lamba yükselteç olarak kullanılabiliyordu. Telsiz iletişimi ve radyonun gelişmesinde triyot lambanın büyük katkısı olmuştur.

1905

* IQ testi ilk kez uygulandı. Alman psikolog Wilhelm Stern'in ortaya kokoyduğu IQ (Intelligence Quotient) kavramı Lewis Terman tarafından Stanfort-Biret testinde kullanılmak üzere uyarlandı. Zekâ yaşının kronolojik yaşa bölümünün 100 'le çarpılmasıyla sonuç eldeedilir . Ortalama IQ sayısı 100 olarak kabul edilmiştir. 130'un üzerindeki değerler üstün zekâlı, 70'in altındakilerse geri zekâlı olarak nitelendirilir.


* Albert Einstein, özel görelilik kuramına ilişkin "Hareketli Cisimlerin Elektrodinamiği" adlı makaleyi yayımladı. Bu makale fizikte devrim niteliği taşır.

1904

* Ivan Petroviç Pavlov, Nobel Fizyoloji ve Tıp Ödülü'nü kazandı. Hayvanlar üzerinde yaptığı deneylerle şartlı refleks kavramın geliştiren Pavlov, bu ödülü, sindirim salgıları üzerindeki araştırmaları nedeniyle kazanmıştı.


* Ernest Rutherford, Radyoaktiflik adını verdiği kitabını yayımladı. İngiliz fizikçi kitabında, bu konudaki çalışmalarının sonuçlarını anlatıyor ve radyoaktif etkinliğin dış koşullardan etkilenmediğini, radyoaktif süreçlerde kimyasal tepkimelere oranla daha fazla miktarda ısı açığa çıktığını ortaya koyuyordu. Ayrıca bu yapıtında radyoaktif dönüşüm sonucunda kimyasal nitelikleri farklı yeni ürünlerin ortaya çıktığını ileri sürüyordu.

1903

* Motorlu ilk uçuş yapıldı. Orville Wright'ın pilotluğunu yaptığı Flyer adındaki ilk uçak 17 Aralık 1903'te havalanıp yerden üç metre yükseldi, 12 saniye havada kalan uçak sonra sert bir biçimde yere indi. Wilbur ve Orville Wright kardeşler aynı gün iki uçuş daha yaptılar. En uzun uçuş 59 saniye sürdü 260 m 'lik bir uzaklığı aştı.

* Bayliss ve Starling, sindirime yardımcı pankreas sıvısının salgılanmasında uyarıcı maddeyi bularak ilk kez hormon kavramını ortaya attılar. Sekretin adını verdikleri bu madde gibi salgılandığı organdan uzakta başka bir organı uyaran bu tür kimyasal maddeleri "uyarmak" anlamındaki Yunanca horman sözcüğünden türetilmiş hormon terimiyle adlandırmayı da Bayliss ve Starling yaptı.

* HollandalI fizyolog Willem Einthoven, kendi adıyla anılan ilk telli galvanometreyi tasarladı. Galvanometre, kalp kasının kasılmasıyla ortaya çıkan değişiklikleri ölçüyor ve kâğıt üzerine kaydediyordu. Einthoven bu yönteme elektrokardiyografi adını verdi.

1902

* ABD 'l i genetik bilgini Walter Sutton, Columbia'da öğrenciliği sırasında kromozomların kalıtsal bilgiyi taşıdığını ve ayrı çiftler halinde bulunduğunu ilk kez ortaya koymuş, sonraki yıllarda yaptığı çalışmalar la kalıtımla ilgili kromozom kuramının temelini atmıştır.

1901

* Emekli bir Alman subayı olan Ferdinand Zeppelin'in tasarladığı hava gemisi "Zeplin"lerden ilki 2 Temmuz'da Almanya'da Friedrichshafen yakınlarında bir göldeki yüzer hangardan havalandı. Sivil havacılıkta ve yolcu taşımacılığında büyük başarılar elde edecek olan bu araçlar, uçaklarla rekabete dayanamayıp gelecekte göklerden silin ecekti.

* Karl Landsteiner, alyuvarlarda hücre zarının dış katmanına yapışan antijen adlı bir maddenin türüne bağlı olarak insanda en az üç temel kan grubu olduğunu gösterdi; bu grupları A, B ve 0 olarak adlandırdı. Bir yıl sonra da A ve B antijenlerinin ikisini birden taşıyan AB grubu bulundu.

1900

* Mendel yasalarının doğruluğu deneylerle kanıtlandı. 1822'de Avusturya'da doğan Gregor Mendel 1856 yılında  kalıtımla ilgili çalışmalarına başlamıştı. Bezelyelerle yaptığı deneyler sonunda kalıtım yasalarını ortaya atan  Mendel, kalıtımbilimin (genetiğin) doğmasına olanak sağlamıştır.

* İlk radyonun yapılışı. Elektromanyetik dalgaların varlığını 1864 yılında James Clerk Maxwell ortaya koymuştu. Guglielmo Marconi'yse dalgaları ilkin 9 m, sonra da 275 m ve 3 km'lik uzaklıklara iletmeyi başardı. 1901'de de Atlas Okyasu'n un ötesine ilk mesajını ulaştırdı.


* Günümüzde Planck Sabiti olarak adlandırılan eylem kuantumunu, Alman fizikçi Max Planck buldu. Işıma olgusunda enerjinin sürekli biçimde değil, enerji paketleri biçiminde kesikli olarak ortaya çıktığı varsayımını yapan Planck, herbiri belirli bir enerji miktarını içeren paketlere kuantum adını verdi ve bir kuantumun enerjisinin ışınımın frekansıyla orantılı olduğunu öne sürdü. Bu teori fizikte bir devrim niteliği taşıyordu ve 20. yüzyıla damgasını vuran kuantum mekaniğinin başlangıcı oldu.

1950'DEN BUGÜNE

 1950 Böbrek nakli
Amerika Birleşik Devletleri'nde R. Lawler tarafından gerçekleştirildi.
1953  DNA
İngiliz F. Crick ile Amerikalı J. Watson, DNA'nın yapısını ortaya çıkardılar.
1954   Nükleer santral
Elektrik üretmek amacıyla Sovyetler Birliği'nin Obninsk yöresinde kuruldu.
1955   Nükleer denizaltı
USS Nautilus Amerika Birleşik Devletleri'nde denize indirildi.
1955 Hoverkraft
Patenti İngiltere’de C. Cockerell tarafından alındı.
1957  Uydu
İlk uydu olan Sputnik I, Ruslar tarafından uzaya fırlatıldı.
1958  Silikon çip
Amerika Birleşik Devletleri'nde Texas Instruments tarafından patenti alındı.
1960 Laser
Amerika Birleşik Devletleri'nde T. Maiman tarafından yapıldı.
1960   Doğum kontrol hapı
Ticari olarak piyasaya sürülen ilk doğum kontrol hapı olan Enovid 10, Amerika Birleşik Devletleri' nde, G. D. Searle Drug Co. adlı şirket tarafından üretildi.
1961   İnsanlı uzay uçuşu
Sovyetler Birliği'nden Yuri Gagarin gerçekleştirdi.
1964 Bilgisayarlı yazıcı
Amerikan şirketi IBM tarafından üretildi.
1967 Kalp nakli
Güney Afrika'da Christiaan Barnard tarafından yapıldı.
1971 Uzay istasyonu
Sovyetler Birliği Salyut I'i fırlattı.
1978 Tüp bebek
İlk tüp bebek, İngiltere'nin Oldham kentinde dünyaya geldi.
1981 Uzay mekiği
Columbia dünyanın çevresinde yörüngeye girerek uçtu.
1985 Uydusavar füze
Amerika Birleşik Devletleri tarafından fırlatıldı.

İSA'DAN SONRA 1900 - 1950

1900   Kuantum Teorisi
Almanya'da Max Planck tarafından formüle edildi.
1901   Elektrikli işitme aygıtı
Amerikalı M. Hutchinson tarafından patenti alındı.
1901 Kan grupları
Avusturyalı K. Landsteiner, A, B ve O kan gruplarını buldu.
1901 Radyo mesajı
İtalyan Guglielmo Marconi tarafından Atlantik'in bir ucundan ötekine aktarıldı.
1903 Elektrokardiyografi
Hollandalı W. Einthoven tarafından bulundu.
1903   Uçakla uçuş
İlk kontrollü ve güce dayalı uçak uçuşu, Amerika' da O. Wright tarafından gerçekleştirildi.
1904   Fotoelektrik hücresi
Kablolarla aktarılacak fotoğrafların taranması amacıyla Alman A. Korn tarafından geliştirildi.
1904 Diod lambası
İngiliz J. Fleming tarafından patenti alındı.



1905  Özel İzafiyet Teorisi
Alman Albert Einstein tarafından formüle edildi.
1906   Triod lambası
Amerikalı L. de Forest tarafından patenti alındı.
1911 Atomun nükleer modeli
Yeni Zelandalı E. Rutherford tarafından geliştirildi.
1913 Paslanmaz çelik
İngiliz H. Brearley tarafından üretildi.
1913 Atomun kuantum fiziği esasına dayalı yapısı
Danimarkalı N. Bohr tarafından açıklandı.
1915 Genel İzafiyet teorisi
Alman Albert Einstein tarafından yayınlandı.
 1919 Proton
Yeni Zelandalı E. Rutherford tarafından tanımlandı.
1921 Otoyol
İlki Almanya'da yapılan Avus Autobahn oldu.
1921   İnsülin
Şeker hastalığının tedavisi amacıyla kullanılan insülini Kanada'da F. Banting ve C. Best buldu.
1922   Sinema filmi
Almanya'da çekimi yapılan Der Brandstifter (Kundakçı) adlı film, ticari amaçla gerçekleştirilen ilk sesli yapım oldu.
1925   Televizyon
İskoçyalı J.Baird televizyonun ilk tanıtımını yaptı.
1926   Sıvı yakıtlı roket
Amerika Birleşik Devletleri'nde R. Goddard tarafından yapıldı.
1928 Antibiyotik
İskoçyalı Alexander Fleming penisilini buldu.
1930 Jet motoru
İngiliz Frank Whittle, patentini aldı.
1935 Floresan lamba
Amerikan şirketi General Electric Co. tarafından geliştirildi.
1935 Naylon
Amerika'da W. Carothers tarafından patenti alındı.
1937 Radyo teleskop
Amerika Birleşik Devletleri'nde G. Reber tarafından yapıldı.
1939 Nükleer fîzyon
Alman O. Hahn tarafından bulundu.
1942 Nükleer reaktör
İlk nükleer zincir tepkimesi, İtalyan E. Fermi tarafından gerçekleştirildi.
1942 Skuba
Derin deniz dibi dalışlarında kullanılan oksijen tüpü, Fransız J. Cousteau tarafından bulundu.
1943 Böbrek makinesi
Hollandalı W. Kolff tarafından yapıldı.
1943 Vücudun bağışıklık sistemi
T. Gibson ve P. Medawar adlı İngilizler tarafından keşfedildi.
1945 Atom bombası
Amerika Birleşik devletleri tarafından New Mexico'da patlatıldı.
1948 Bilgisayar
Dünyanın ilk bilgisayarı olan Manchester Mark I, İngiltere’nin Manchester kentinde üretildi.